Konstitucia

Ĉapitro I

Bazoj de Institucioj

Artikolo 1. - Homoj estas denaske liberaj kaj egalaj laŭ digno kaj rajtoj.

La familio estas la fundamenta unuo de socio.

La ŝtato agnoskas kaj protektas la intermezajn grupojn tra kiu la socio organizas kaj strukturigas sin kaj garantias al ili taŭgajn aŭtonomiojn por plenigi siajn proprajn specifajn celojn.

La ŝtato estas je la servo de la homa persono kaj ĝia celo estas promocii la komunan bonon, por tio ĝi devas kontribui al la sociaj kondiĉoj kiuj permesas ĉiuj kaj ĉiu el la membroj de la nacia komunumo por plej  ebla granda spirita kaj materia plenumo, kun plena respekto por la rajtoj kaj garantioj establitaj de ĉi tiu Konstitucio.

Estas la devo de la ŝtato defendi nacian sekurecon, doni protekton al la popolo kaj familioj,  promocii la plifortigon de ĉi tiuj, promociante la harmonian integriĝon de ĉiuj sektoroj de la nacio kaj certigi la rajton de homoj por partopreni kun egalaj ŝancoj en la nacia vivo.

Artikolo2. - Naciaj emblemoj estas la nacia flago, la blazono de la Respubliko kaj la Nacia Himno.

Artikolo 3. - La ŝtato de Ĉilio estas unuiga.

La ŝtata administrado estas funkcie kaj teritorie malcentralizita aŭ descentralizita  en ĝia kazo, laŭleĝe.

La Ŝtataj korpoj promociigos la plifortigon de la landa regionaliĝo kaj justa disvolviĝo kaj solidareco inter  la regionoj, provincoj kaj komunumoj de la lando.

Artikolo 4. - Ĉilio estas demokrata respubliko.
Artikolo 5. - La suvereneco loĝas esence en la nacio. Ĝi estas farata de la popolo per periodaj elektoj kaj referendumo, kaj ankaŭ de la aŭtoritatoj establitaj de ĉi tiu Konstitucio. Neniu sekcio de la popolo nek individuo povas postuli per si ĝian ekzercadon.
La ekzerco de suvereneco estas limigita je la respekto de bazaj rajtoj, kiuj  emanas de la homa naturo. Estas la devo de la organoj de la registaro respekti kaj antaŭenigi la rajtojn garantiitaj de ĉi tiu Konstitucio kaj internaciaj traktatoj ratifikita de Ĉilio nuntempe validaj.
Artikolo 6. - Ŝtato organoj devas submetiĝi ilia agado al la Konstitucio kaj al la normoj proklamitaj laŭ ĝi, kaj garantii la institucian ordon de la Respubliko.
La dispozicioj de ĉi tiu Konstitucio estas deviga por la posedantoj aŭ membroj de tiaj korpoj kiel por ĉiu homon, institucio aŭ grupo.
La kontraŭagon al  tiu ĉi regulo kreos la respondencojn kaj punojn determinitaj en la leĝoj.
Artikolo 7. - La Ŝtataj organoj agas laŭ ĝiaj  validaj kaj regulaj enpostenigoj de ĝiaj membroj, ene de lia kompetenteco kaj en la maniero preskribita de la leĝo.
Neniu potenco, neniu persono aŭ grupo de homoj povas  atribuiigi al si , eĉ sub la preteksto de eksterordinaraj cirkonstancoj, neniun aŭtoritaton aŭ rajtojn ol tiuj, kiuj eksplicite asignis al ĝi per la Konstitucio aŭ leĝoj.
Ĉiu ago, kiu kontraŭas ĉi artikolon estas nula kaj generos la respondecon kaj  punojn establitaj de leĝo.
Artikolo 8. - La ekzerco de publikaj funkcioj devigas al respondeculoj severe respekti la principon de integreco en ĉiuj siaj agoj.
Estas publikaj la aktoj kaj rezolucioj de la organoj de la ŝtato,  same kiel ĝiaj fundamentoj kaj la proceduroj uzitaj. Tamen, nur kvalifikita kvoruma leĝo povas starigi la konfidencecon aŭ sekretecon de ĉi tiuj aŭ tiuj, kiam ilia malkaŝo afektus la taŭgan funkciadon de la funkcioj de tiuj korpoj, la rajtojn de personoj, nacian sekurecon aŭ nacian intereson .
Artikolo 9. - Terorismo, en ĉiu ajna formo, estas esence kontraŭa al homaj rajtoj.
La kvalifikita kvoruma leĝo determinos la terorismajn aktojn kaj ilian punon. La farintoj de ĉi tiuj krimoj estos neelekteblaj  por periodo de dek kvin jaroj por la ekzerco aŭ publika oficoj, ĉu elektitaj aŭ ne, aŭ gvidanton aŭ direktoron de edukaj institucioj aŭ praktiki funkciojn kiel instruanto en ili, por ekspluati mediojn de amaskomunikado aŭ esti estro aŭ administranto en ili, aŭ havi  funkciojn rilatantaj al la dissendo aŭ disvastigo de opinioj aŭ informoj, aŭ esti estroj de politikaj organizoj aŭ rilatantaj al edukado aŭ najbarecoj, profesiaj, komercaj, laboristaj , studentaj aŭ sindikataj generale dum tiu periodo. Ĉi tio oni komprenigas sen  antaŭjuĝoj de aliaj malkapabligoj aŭ tiuj, kiuj por pli longa tempo povus defini la leĝo.
La deliktoj priparolitaj en la dua paragrafo estas konsiderataj ĉiam komunaj kaj ne politikaj por ĉiuj juraj celoj kaj ne eblos por ili la personan indulton, krom komutiĝi la mortpunon al vivoĉeno.